Amaç: Uyku bozuklukları kanser hastalarında sık görülen bir şikayettir.Kanser hastalarının yakınları da uyku bozukluğu gelişimi açısından riski altındadır. Aynı zamanda kanser hasta bakıcılarında anksiyete ve depresyon da sık görülmektedir.Bizde onkoloji ve genel dahiliye kliniklerine başvuran hasta yakınlarında anksiyete ve uyku kalitesini karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç-Yöntem: Onkoloji polikliniği başvuran 80 hastanın hasta yakını ile genel dahiliye polikliniğine başvuran 40 hastanın hasta yakını 2:1 oranında randomize edildi.Uyku kalitesini değerlendirmek için; 19 maddeden oluşan PUKİ (Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi) kullanıldı.Yetişkinlerde anksiyete ölçümü için ise 21 maddeden oluşan BAI (Beck Anksiyete Envanteri) kullanıldı.
Bulgular: Ankete katılan 120 hasta yakınının 80`i onkoloji hasta yakını iken, 40`ı genel dahiliye hasta yakını idi.Katılımcıların yaş ortalaması onkoloji kliğinine başvuranlarda 46,3±11,9,genel dahiliye kliniğine başvuranlarda ise 37,1±13,9 olup genel dahiliye kliniğine başvuran hasta yakınları daha genç hasta yakınlarından oluşmaktadır.(p:0,001) Cinsiyet(p:0,219),sigara kullanımı(p:0,384),alkol kullanımı(p:0,571),eğitim durumu(p:0,745),çalışma durumu(p:0,166),ek hastalık varlığı(p:0,723) açısından iki grup arasında anlamlı fark yok idi.(Tablo-1)Onkoloji kliğine başvuran hasta yakınlarında PSQI puan ortalaması 5,55±3,1,BAI puan ortalaması 9,91±10,07 iken genel dahiliye kliniğine başvuran hasta yakınlarında PSQI puan ortalaması 4,9±2,8, BAI puan ortalaması 10,98±9,28 idi.(p:0,262 ve p:0,567) Onkoloji kliniği yada genel dahiliye kliniğine başvuran katılımcılar arasında uyku kalitesi(p:1,00) ile anksiyete düzeyi(p:0,887) açısından istatistiksel anlamlı bir fark saptanmadı.Onkoloji ve dahiliye kliniği hasta yakınlarının %57,5`unda uyku kalitesi kötü idi.Onkoloji kliniği hasta yakınlarının %48,8`inde(39 hasta),dahiliye kliniği hasta yakınlarının %55`inde(22 hasta) hafif ile şiddetli derecede anksiyete mevcuttu.PSQI alt bileşenlerinden uyku ilacı kullanımı sadece 4 onkoloji hasta yakınında mevcut iken,dahiliye hasta yakınlarında uyku ilacı kullanımı saptanmadı.Ancak gözlenen bu durum istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı.(p:0,203)(Tablo-2)Ayrıca başvurulan klinikten bağımsız olarak uyku kalitesi kötü olanlar ile anksiyete durumu arasında istatistiksel anlamlı ilişki bulunmuştur.(p:0,00)
Sonuç: Çalışmamızın kısıtlılıkları dahiliye polikliniğine başvuran hasta grubunun heterojen olması ve kanserli hastaların evre ve tümör tipine göre gruplandırılmamış olmasıdır.Daha uygun gruplandırılmış hasta yakınlarında bu anketler yapılırsa sonuçlar daha anlamlı olacaktır.