Amaç: Kanser, hastalarda ve hasta yakınlarında ciddi psikolojik stres oluşturan bir hastalıktır. Bu çalışmanın amacı, yeni tanı alan kanser hastalarının ve onlarla birincil olarak ilgilenen hasta yakınlarının anksiyete, depresyon ve kanser damgası gibi psikolojik faktörlerinin tedavi uyumuna etkilerini araştırmaktır.

Gereç-Yöntem: Çalışmamıza tıbbi onkoloji polikliniğimize Kasım 2020-Mayıs 2021 tarihleri arasında başvuran 18 yaş ve üstü, intravenöz kemoterapi tedavi planı yapılan, 50 yeni tanı kanser hastası ve 50 hasta yakını dahil edildi. Hastalara ve hasta yakınlarına, Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Kansere İlişkin Tutumları Ölçme (KİTÖ) Anketi – Hasta ve Toplum versiyonu uygulandı. Ek olarak kanser hastaları, psikiyatri hekimi tarafından klinik görüşme ile değerlendirildi. Hastalar kemoterapi tedavileri tamamlanana kadar prospektif olarak takip edildi. Tedavileri biten hastaların tedavi uyumu, Medication Possesion Ratio (MPR) ile değerlendirildi. MPR, kemoterapi protokolünün toplam gün sayısının, uygulanan ilk ve son kemoterapi tedavisi arasındaki gün sayısına bölünmesi ile hesaplanmıştır. Tedavi uyumu ilişkili faktörler, ikili ve çok değişkenli analizler ile araştırıldı.

Bulgular: Hastaların %70`inin tedavi uyumu yüksek olarak saptandı. Hasta ve hasta yakınlarında, depresyon ve anksiyete belirtileri ile kanser damgası, tedavi uyumu düşük olan grupta daha sık saptandı(p<0,001). Major depresif bozukluk tanısı alan kanser hastaları, tedavi uyumu düşük olan grupta daha sık saptandı (p<0,001). Çok değişkenli lineer regresyon analizine göre; KİTÖ-Toplum versiyonu skorundaki artışın, hastalardaki tedavi uyumsuzluğu için potansiyel risk faktörü olabileceği tespit edildi(p=0,009).

Sonuç: Yeni tanı kanser hastaları ve hasta yakınlarındaki anksiyete, depresyon ile kanser damgasının tedavi uyumunu olumsuz etkilediği görülmektedir. Hasta yakınlarındaki kanser damgasının, hastalardaki tedavi uyumsuzluğu için potansiyel risk faktörü olabileceği sonucuna varılmıştır. Kanser hastaları ve hasta yakınlarındaki psikososyal bozuklukların, multidisipliner bir yaklaşım ile uygun bir şekilde değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi, tedavi uyumunu iyileştirerek, kanser tedavisinin etkinliğini artırabilir. Çalışmamızın, kanser hastalarında tedavi uyumunu etkileyen faktörler hakkında önemli bulgular içerdiğini ve tedavi uyumunu iyileştirmeye yönelik çok merkezli, geniş kapsamlı çalışmalara yol gösterici nitelikte olacağına inanıyoruz.