Giriş COVID-19 enfeksiyonunun immün aktivasyonu tetikleyerek kemoterapi yanıtını artırabileceği hipotezini test edebilen az sayıda pre-klinik ve klinik çalışma mevcuttur. Bu çalışmada, sistemik kemoterapi alan hastalarda COVID-19 enfeksiyonunun tedavi yanıtları üzerindeki etkisi araştırılmıştır.
Yöntem Eylül 2020-Eylül 2022 tarihleri arasında, kemoterapi alırken veya tedavi başlangıcından en fazla 60 gün önce COVID-19 enfeksiyonu geçiren, ölçülebilir lezyonu olan ileri evre solid tümörlü hastaların radyolojik tedavi yanıtları değerlendirilmiştir.
Sonuçlar Ülkemizde COVID-19 enfeksiyonunun yaygın olduğu 2 yıllık dönemde kemoterapi esnasında enfeksiyon geçiren toplam 31 hastada 32 COVID-19 enfeksiyonu kayıt altına alındı. Hastaların medyan yaşı 56`ydı. Enfeksiyon sırasındaki tedavilerin 20`si (%62,5) birinci basamak, 12`si (%37,5) ikinci ve daha ileri basamak tedaviydi. Hastaların tanıları ve aşılanma durumları Tablo-1`de gösterilmiştir. Hastaların yanıtları ve bu yanıtların tedavi basamaklarına göre dağılımı Tablo-2`de gösterilmiştir. Birinci basamak tedavide %70, ileri basamak tedavilerde %75 hastalık kontrol oranı saptanmıştır. Aşılanma bilgilerine ulaşılabilen 23 hasta mevcuttur. Aşılanmış olan hastaların tedavi süreçlerinde hastalık kontrol oranı %76,9, aşılanmamış olan 11 hastada ise hastalık kontrol oranı %54,5 olarak gerçekleşmiştir. Birinci basamak tedavi alan hastalarda medyan sağ kalım 20 ay, ikinci basamak tedavi alanlarda 17 ay olarak saptanmıştır (Şekil-1).
Tartışma Kemoterapi sürecinde COVID-19 enfeksiyonu geçirmiş olan hastalarda özellikle ikinci ve daha ileri basamak tedavilerde %33 yanıt oranı ve %75 hastalık kontrol oranı literatüre dayalı bu basamakta beklenenin üzerinde gerçekleşmiştir. Aktif enfeksiyon geçiren ve aşılanan hastalarda hastalık kontrol oranının daha iyi olması COVID-19`a karşı artmış immün yanıtın kemoterapi etkinliğinde de rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Yeni tanı KHDAK hastalarında yapılmış olan bir çalışmada da COVID-19 enfeksiyonu geçirmiş olan ve immünoterapi ya da kemo-immünoterapi alan hastalarda genel sağ kalımın ve progresyonsuz sağ kalımın daha iyi olduğu gösterilmiştir. Çalışmamızın en önemli kısıtlılığı hasta sayısının az olması ve retrospektif niteliğidir. Bu tek merkezli çalışmadan edinilen bilgiler, daha geniş kapsamlı çalışmalar ile aktif enfeksiyonun kemoterapi yanıtına ve hasta sağ kalımına etkisinin araştırılmasının konunun aydınlatılmasında yararlı olabileceğini düşündürmektedir.