Giriş: Kolorektal kanserler dünyada 3. en sık görülen kanserlerdir. Uzak organ metastazı olması beklenen sağkalımı oldukça azaltmaktadır1. Karaciğer ve akciğer en sık metastaz bölgeleri iken kemiğe oldukça nadir metastaz yapar ve genellikle insidansı %3-7 dir. Kemik metastazının prognozu kötüdür ve 5 yıllık sağkalım %5`in altında, median sağkalım da 5-21 ay arasında değişmektedir2. Biz de birimimizde kemik metastazlı kolorektal kanserleri hastalarda genel sağkalımı etkileyen faktörleri inceledik.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı analizler ortanca, ortalama ve kategorik değişkenlerdeki yüzdeler kullanılarak oluşturuldu. Kategorik değişkenlerin karşılaştırılması için ki-kare veya Fisher`s exact testleri kullanıldı. Genel sağkalım (OS) tanı aldığı zaman ile son kontrol tarihi ya da ex olduğu tarih arasında zaman olarak tanımlandı. Sağkalım grafikleri, univariate ve multivariate değerlendirmeler; Kaplan-Meier, log-rank test ve cox`s analizleri kullanılarak oluşturuldu.
Bulgular: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesin 2007-2020 yılları arasında tanı alan 69 kemik metastazlı kolorektal kanserli hasta retrospektif olarak tarandı. Çalışmadaki erkek hasta sayısı 40 (%58), kadın hasta sayısı 29 (%42) idi. Çalışmaya alınan tüm hastalarda kemik metastazları vardı. Bunların 22`si tanı anında kemik metastazlı iken, 47`sinde takipleri sırasında kemik metastazları gelişti. Primer tümör 11 hastada sağ kolonda, 21 hastada sol kolonda, 37 hastada ise rektumda lokalizeydi. Bu hastaların da 22`sine küratif ve 23!üne palyatif cerrahi uygulanırken, 24 hastaya da hiç cerrahi uygulanmadı. 56 hastada serum CEA, 26 hastada serum ALP, 34 hastada da serum LDH seviyeleri normalin üst sınırındaydı (Tablo-1). Hastaların median sağkalımları 25 ay olarak saptandı. ALP yüksekliği (HR=0.57, 95% CI:0.34-0.96, p=0.037) ve CEA yüksekliğinin (HR=0.38, 95% CI:0.19-0.77, p=0.008) bağımsız prognostik faktörler olarak prognozu kötü etkilediği istatistiksel olarak belirlendi (Tablo-2, şekil-1 ve 2). Kemik metastazlarının tanı anında olmasının ya da sonradan gelişmiş olmasının Cox analizlerinde istatistiksel anlamı saptanmadı.
Sonuç: CEA, ALP değerlerinin yüksek olmasının bağımsız prognostik faktör olması, kemik metastazlı kolorektal kanserli hastalarda çalışmalarla göterilmiştir3,4. Bizim çalışmamızda primer tümör lokalizasyonu sağkalımı etkilemedi.