Amaç
Hepatoselüler karsinom (HCC) en sık görülen primer karaciğer kanseridir. Erken evre HCC için tam cerrahi rezeksiyon bir tedavi seçeneği olsa da ilerlemiş HCC'li hastalarda lokal tedavilere ek olarak sıklıkla sistemik tedaviler de kullanılmaktadır.1 Sorafenib vasküler endotelyal büyüme faktörü reseptörleri (VEGFR), trombosit kaynaklı büyüme faktörü reseptörü-β ve Raf ailesi kinazları hedefleyen bir oral multikinaz inhibitörüdür.2 Çalışmamızda sorafenib tedavisi verilen ileri evre HCC tanılı hastalarda anjiotensin dönüştürücü enzim inhibitörü (ADE-İ) veya anjiotensin reseptör blokörü (ARB) kullanımının sağ kalım etkilerini değerlendirmeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntem
2018-2024 yılları arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Onkoloji Kliniği`nde HCC tanısıyla sorafenib tedavisi alan 78 hasta retrospektif olarak değerlendirildi. Sayısal değişkenler ortalama ya da ortanca (min-maks), kategorik değişkenler sayı (n) ve yüzde (%) olarak ifade edildi. Sağ kalım analizi Kaplan-Meier yöntemi ile yapıldı. İstatistik analizi için SPSS 22.0 programı kullanıldı.
Bulgular
Hastaların 68`i erkek, 10`u kadındı. Median yaş 66.8 (aralık:30-88) idi. 38 hastada hipertansiyon ,29 hastada diyabetes mellitus, 16 hastada koroner arter hastalığı, 2 hastada kronik böbrek hastalığı tanısı vardı. 43 hastada siroz tanısı vardı. Primer tümöre 12 hastada cerrahi, 19 hastada lokal ablasyon uygulanmıştı. Hastaların 35`i ADE-İ veya ARB kullanmaktaydı. 13 hastada progresyon nedeniyle regorafenibe geçilmişti. ADE-İ/ARB kullanan hastalarda median progresyonsuz sağkalım (PFS) 6,1 ay, median genel sağkalım (OS) 7,1 ay iken (p=0.313) ; ADE-İ/ARB kullanmayan hastalarda median PFS 3,6 ay, median OS 4,7 ay saptandı (p=0.489).
Sonuç
HCC'nin karmaşık moleküler patogenezine rağmen hedefli tedavilerle hastalarda sağ kalımı iyileştirmek amaçlanmaktadır. Bu nedenle tedavilerin antineoplastik etkisini arttırmak için potansiyel mekanizmaların ve terapötik hedeflerin daha iyi anlaşılması oldukça önemlidir. Çalışmamızda sorafenibin sağ kalım oranları literatür ile tutarlı olmakla birlikte ADE-İ veya ARB kullanan hastalarda PFS ve OS istatistiksel olarak anlamlı bulunmasa da numerik olarak daha uzun bulunmuştur. Büyük ölçekli çalışmalarla ve seçilmiş hasta gruplarında bu etkinin daha anlamlı düzeyde gösterilebileceği düşünülmektedir.