Amaç: İleri pankreas kanserli (APC) hastaların ilk basamak tedavisi için modifiye FOLFIRINOX (mFX) veya Gemcitabine-NabPaclitaxel (Gem-Nab) gibi kombinasyon tedavileri önerilmektedir. Modifiye FX, yaygın olarak kullanılan bir birinci basamak tedavi rejimidir ve mFX altında progrese olan hastalarda ikinci basamakta kullanılcak tedavi protokolü standart değildir. Bu çalışmadaki amacımız, birinci basamakta mFX alan ve progresyon gelişen hastalarda ikinci sıra gemsitabin bazlı tedavilerin etkinliğini değerlendirmektir.

Gereç-Yöntem: Toplam yedi merkezde, ileri evre pankreas kanseri tanısı ile birinci basamak tedavide mFX alan hastaların verileri değerlendirildi. FOLFİRİNOX tedavisi sonrası progrese olan, ikinci basamak tedavide gemsitabin bazlı tedavi alan hastaların verileri geriye dönük olarak analiz edildi. Çalışmanın dahil edilme kriterleri; patolojik olarak konfirme edilmiş pankreas adenokanseri tanısına sahip olmak, >=18 yaş olmak ve ikinci basamak tedavi olarak en az 1 kür gemsitabin bazlı kemoterapiyi tamamlamış olmak olarak belirlendi.Hastalar tedavi rejimlerine göre üç farklı gruba ayrıldı: Gem-Nab, Gemsitabin-Doublet (Gem-Doub) ve tek ajan Gemsitabin (Gem).

Bulgular: Çalışmaya toplam 144 hasta dahil edildi. Hastaların ortanca yaşı 55 iken, hastaların %43'inde ECOG performans skorunun >= 2 olduğu saptandı (Tablo 1). İkinci basamak tedavide hastaların %65'i GN, %20`si Geö-Doub ve %15`i GEM tedavisi almıştı. Hastaların gemsitabin bazlı tedaviye maruziyeti medyan 3 kür iken, medyan PFS 2.4 ay olarak hesaplandı(Figür 1). Tanıdan itibaren medyan genel sağkalım (mOS) 14.3 ay, ikinci basamak gemsitabin bazlı tedaviye başlandıktan sonra mOS 3.9 ay olarak hesaplandı. İkinci basamak tedaviye başlandıktan sonraki GN alan hastaların mOS süresi 4.6 ay iken, Gem-Doub tedavisi alanlanrda 6.4ay, gemsitabine monoterapisi alan hastalarda ise 3.7 ay olarak hesaplanmıştır (p= 0.248) (Figür 2).

Sonuç: Pankreas kanseri yönetiminde ardışık tedaviler ile sağkalım sürelerinin daha uzun olduğu saptanmış olup, çalışmamız literatür ile uyumludur. Bunun yanında, ikinci basamaktaki gemsitabine bazlı tedavilerin PFS ve OS sürelerinin kısa olduğu saptanmıştır. Gemsitabine tedavisine eklenecek tedavi ajanlarının sağ kalım süresine katkısı açısından anlamlı fark saptanmamıştır.