Amaç: Viseral krizin olmadığı, hormon pozitif (HR+), Her2 negatif ileri evre meme kanserinde endokrin tedavi (ET) + cyclin dependent kinase 4/6 inhibitörü (CDKi) kombinasyon tedavisi standart tedavi olarak uygulanmaktadır. Fakat uluslararası kılavuzlarda CDKi tedavisi sonrası standart bir tedavi bildirilmemiştir. Bu çok merkezli çalışmada ET + CDKi altında progrese olup en az bir basamak sistemik tedavi almış hastalarda, uygulanan tedavilerin etkililiği araştırıldı.

Gereç-Yöntem: Türk Onkoloji Grubu (TOG) çalıştayında onaylanan çalışmaya 52 merkezden 609 hasta dahil edildi. CDKi tedavisi sonrası ilk uygulanan sistemik tedavilerin (kemoterapi (KT, n:434) ya da ET (n:175)) progresyonsuz-sağkalımları (PFS) hesaplandı. Hastalar, CDKi`yi birinci basamakta alanlar (grup A, n:202), ikinci basamakta alanlar (grup B, n:153) ve >=3`üncü basamakta alanlar (grup C, n:254) olarak üç grupta değerlendirildi. ET ve KT kullanımına göre PFS`ler karşılaştırıldı. Ayrıca, basamaklara göre hormonal tedaviler monoterapiye karşılık everolimus bazlı kombinasyon tedavisi şeklinde karşılaştırıldı.

Bulgular: Grup A,B ve C`nin medyan CDKi kullanım süreleri ET kolunda sırasıyla 17.0, 11.0 ve 8.5 ay; KT kolunda 9.0, 7.0 ve 5.0 aydı. CDKi sonrası median PFS`ler grup A`nın ET kolunda 9.5 (5.0- 14.0) ay, KT kolunda 5.3 (3.9-6.8) ay (p=0.073), grup B`nin HT kolunda 6.7 (5.8-7.7), KT kolunda 5.7 (4.6-6.7) ay (p=0.311) ve grup C`nin HT kolunda 5.3 (2.5-8.0) ay, KT kolunda 4.0 (3.5-4.6) ay (p=0.434) idi. CDKi sonrası ET alan hastalar kendi içinde everolimus bazlı kombinasyon tedavisi alanlara karşı monoterapi ET alanlar şeklinde karşılaştırıldığında sırasıyla grup A,B ve C`de medyan PFS`ler, 11.0`e karşı 5.9 (p=0.047), 6.7`ye karşı 5.0 (p=0.164), 6.7`ye karşı 3.9 (p=0.763) ay olarak bulundu.

Sonuç: Hekimlerin CDKi ile kısa sürede progrese olan hastalarda ET`den ziyade KT`yi tercih ettikleri görüldü. ET + CDKi tedavisi altında progrese olan hastalarda sonraki basamakta kullanılacak ET`nin en az KT kadar etkili olabileceği görüldü. Ayrıca birinci basamak sonrası hormonal tedavi seçeneklerinden everolimus bazlı tedavilerin kullanımı ile monoterapi ET`ye kıyasla daha iyi PFS elde edilebileceği görüldü.